Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi Life Insurance and Individual Pension System
Öz
Fıkhın oluşum ve tedvin dönemlerinde bilinmeyen sigorta ve bireysel emeklilik sistemi hakkında kaynaklarda bir açıklama bulunmamaktadır. Sigortanın yaygınlaşması üzerine, İslâm coğrafyasında sigortanın hükmü de tartışılmaya başlanmıştır. Kendisinde bulunması gereken unsur ve şartları taşıyan, İslâm’ın temel prensiplerine aykırı bir unsur taşımayan akitler sahihtir.
Bu çerçeveden olarak, kişiyi ani risklere karşı güvence altına alan birikimsiz hayat sigortasının hükmü caizdir. Birikimli hayat sigortası ve bireysel emeklilik sisteminin hükmü ise, yatırılan primlerin nemalandırıldığı alan ve yapılacak ödeme şekline göredir. Primlerin helal alanlarda değerlendirilmesi şartıyla; a) süre sonunda prim ve nemaların defaten veya belirli bir plan çerçevesinde geri ödenmesi veya b) prim ve nemalarının tamamı ya da bir kısmının şirkette bırakılıp, gelir payının maaş olarak verilmesi durumunda, bunlar caizdir. Fakat prim ve nemaların tamamı veya bir kısmı şirkette bırakılıp maktu bir maaş bağlanması ise caiz değildir. Devletin tasarrufları teşvik amacıyla bireysel emeklilik sistemine girenlere katkı sağlaması ve onların da bu katkıyı alması caizdir.
There is no explanation in the source about the insurance and the private pension system, which are not known at the time of the formation of the fiqh and the period of the support. Upon the spread of the insurance, The provision of insurance in the geography of Islam has also begun to be discussed. There are contracts that have the elements and conditions that must be found in itself and that are not contradictory to the basic principles of Islam.
In this respect, without accumulating life insurance that protects the person against sudden risks is permissible. The provision of cumulative life insurance and the individual pension system depends on the area where the premiums are deposited and the type of payment. Provided that the premiums are assessed in halal areas; a) at the end of the period premiums and interests are paid back in full or on a specific plan, or b) all or part of the premiums and interests are left in the company and the income share is paid as salary, these are permissible. However, it is not permissible if all or part of the premiums and duties are left in the company and a fixed salary is attached. It is permissible for the State to contribute to the entry into the private pension system in order to incentivize the savings, and it is permissible for them to receive this contribution.
Anahtar Kelimeler:
Referanslar
- Afşar, Aslı, “Önsöz”, Hayat Dışı Sigortalar, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 2013.
- Akmut, Özdemir, Hayat Sigortası Teori ve Türkiye’deki Uygulama, Ankara 1980.
- Akpınar, Özgür, “Hayat Sigortaları: Kavramsal Çerçevesi ve Tarihsel Gelişimi”, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Anadolu Üniversite Yayınları, Eskişehir 2012.
- Ali Hasan Abdülkadir, Dirâsâtün fi’l-iktisâdi’l-İslâmî ve’l-mu’âmelâti’l-mu’âsıra, yy. ty. İkinci Baskı,
- Bardakoğlu, Ali, “Hukukî ve Ticarî Hayat”, İlmihal II İslâm ve Toplum, Ankara 2006.
- Baştürk, Feride H., “Yangın ve Doğal Afet Sigortaları”, Hayat Dışı Sigortalar, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 2013.
- Bedr b. Nâsır et-Temîmî, el-İhtiyâl fî ukûdi’t-te’mîni ve ukûbetuhu, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Nâyifu’l-Arabiyyeti li’l-Ulûmi’l-Emniyye Üniversitesi Dirâsâtü’l-Ulyâ Fakültesi, Riyad 2010.
- Beşer, Faruk, “İslâm Şeriatı Açısından Sigorta”, I. Uluslararası İslâm Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi, Konya 1997, 844-874.
- Birsin, Mehmet, Maverdi’nin Devlet Anlayışı, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2004, 126, 137.
- Cüveycâti, Arif Cüveycâtî, “İslâm’da Sigorta ve Faiz Hakkında Bir Risale” Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, çev. Ekrem Buğra Ekinci, 4/1-2 (2000): 597-615.
- Çeker, Orhan, “Bir Sigorta Müessesesi Uygulama Projesi”, I. Uluslararası İslâm Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi, Konya 1997, 963-968.
- Çoban Çelikdemir, Neşe, “Hayat Sigortaları Mevzuatı”, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 2012.
- Dalgın, Nihat, “Kaza, Hayat ve İşsizlik Sigortalarına Yeni Bir Yaklaşım”, I. Uluslararası İslâm Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi, Konya 1997, 878-928.
- Dalgın, Nihat, “Sigorta”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara 2009, XXXVIII, 159-164.
- Demir, Fahri, “Sigorta (Âkile Müessesesi ve Süftece Muamelesi Işığında Bir Tedkik)”, AÜİFD, 43/2 (2002): 169-200.
- Demirbilek, İskender, “Bireysel Emeklilik Sistemi Yasal Mevzuatı”, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Eskişehir 2012.
- Demirbilek, İskender, “Türkiye’de Bireysel Emeklilik Uygulamaları”, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Eskişehir 2012.
- Döndüren, Hamdi, “Sigorta”, Şamil İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1992.
- Erdilek Karabay, Melisa, “Hayat Sigortaları: Kavramsal Çerçevesi ve Tarihsel Gelişimi”, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Eskişehir 2012.
- Ferfûr, Muhammed Abdullatîf, “Ukûdu’t-Te’mîn ve İâdetü’t-Te’mîn fi’l-Fıkhi’l-İslâmî”, Mecelletü mecma’i’l-fıkhi’l-İslâmî, Cidde 1986.
- Hacak, Hasan, “İslâm Hukukunda Sigorta ve Fıkıh Bilginlerinin Sigortaya Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirmesi”, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 30/1 (2006): 21-50.
- I. Uluslararası İslâm Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi Şirket ve Yönetimi, Finans ve Borsa, Zekât, Faiz, Sigorta Tebliğler Müzakereler Sonuç Bildirileri, Kombad Yayınları, Konya 1997.
- Ilîş, Ebû Abdullah eş-Şeyh Muhammed Ahmed, Fethu’l-sliyyi’l-malik fi’l-fetâ slâ mezhebi’l-İmâmi’l-Mâlik, Beyrut ty.
- İbn Âbidîn, Muhammed Emîn İbn Abidin, Hâşiyetü Reddi’l-Muhtâr ala’d-dürri’l-muhtâr şerhi tenvîri’l-ebsâr, İstanbul 1984.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd, el-Muhallâ, thk. Münîr, Muhammed, Tabâatu’l-Münîriyye, Mısır 1350.
- İbn Hümâm, Kemalüddîn Muhammed b. Abdülvahid, Fethu’l-kadîr, Beyrut ty.
- İbn Kudâme, Muvaffakuddîn Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed, el-Muğnî, Beyrut 1997.
- İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrâhîm, el-Bahru’r-râik şerhu kenzi’d-dekâik, Beyrut ty
- İbn Rüşd, Ebû’l-Velîd Muhammed b. Ahmed, Bidâyetü’l-müctehid nihâyetü’l-muktesid, yy. 1982
- İşleker, Ahmet, İhracatı Teşvik Politikalarının Adana İli Üzerine Etkinliği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana 2010.
- Karaman, Hayrettin, Helaller ve Haramlar, İstanbul 2012.
- Kâsânî, Alâuddîn Ebû Bekir b. Mes’ûd, Bedâi’u’s-sânâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’, Beyrut 1986
- Mecelletü Mecma’i’l-Fıkhi’l-İslâmî, Mekke 2005.
- Merdâvî, Alâuddîn Ebû’l-Hasan Ali b. Süleymân, İnsâf fî ma’rifeti’r-râcihi mine’l-hilâfi alâ mezhebi’l-İmâmi Ahmed b. Hanbel, (eş-Şerhu’l-Kebîr ile birlikte), Cîze 1995
- Merginânî, Ebû’l-Hasen Ali b. Ebû Bekir, el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî, İstanbul 1986.
- Muhammed Abdullatîf el-Ferfûr, “Ukûdu’t-Te’mîn ve İâdetü’t-Te’mîn fi’l-Fıkhi’l-İslâmî”, Mecelletü mecma’i’l-fıkhi’l-İslâmî, Cidde 1986, 2/2
- Mustafa Sabri Efendi, Meseleler Hakkında Cevaplar, İstanbul 1995.
- Mutî’î, Muhammed Necîb el-Mutî’î, Kitâbu’l-mecmû’ şerhul-mühezzebi li’ş-Şîrâzî (Tekmile), Mektebetü’l-İrşâd, Cidde ty.
- Nevevî, Ebû Zekeriyye Muhyiddîn b. Şeref, Kitâbu’l-mecmû’ şerhul-mühezzebi li’ş-Şîrâzî, thk. Mutî’î, Muhammed Necîb, Mektebetü’l-İrşâd, Cidde ty.
- Özcan, Hakan, “Hayat Sigortası Ürünleri ve Fiyatlandırma”, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Eskişehir 2012.
- Sağlam, Hadi, “İslâm Hukukuna Göre Sigorta-Riba ve Faiz İlişkisi Görüşlerinin Değerlendirilmesi” e-Akademi Hukuk Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, Şubat 2009, sy. 84, http://www.e-akademi.org/makaleler/hsaglam-1.htm, (et. 01.09.2015).
- Semerkandî, Ebû Bekr Alâüddîn Muhammed b. Ahmed es-Semerkandî, Tuhfetü’l-fukahâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1984.
- Serahsî, Şemsüleimme, el-Mebsût, İstanbul 1982-1983.
- Şâfiî, Muhammed b. İdrîs, el-Ümm, Beyrut 1393.
- Şîrâzî, Ebû İshâk, el-Mühezzeb fî fıkhi’l-İmâmi’ş-Şâfiî, thk. Zuhaylî Muhammed, Daru’l-Kalem, Dimeşk 1996.
- Şirbînî, Şemsüddin Muhammed b. El-Hatîb, Muğni’l-muhtâc ilâ ma’rifeti meânî elfâzi’l-minhâc¸ Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 1997.
- et-Temîmî, Receb, “et-Te’mîn ve İ‘âdetü’t-Te’mîn”, Mecelletü mecma’i’l-fıkhi’l-İslâmî, Cidde 1986, 2/2.
- Teshîrî, Muhammed Ali, “Hulâsatun fî’t-Te’mîn”, Mecelletü mecma’i’l-fıkhi’l-İslâmî, Cidde 1986, 2/2.
- Tezergil, Seher, “Türkiye’de Hayat Sigortaları Uygulamaları”, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Eskişehir 2012.
- Topalhan, Türker, “Türkiye’de Altıncı Yılında Bireysel Emeklilik Sistemi ve Uygulama Sonuçları”, Kamu-İş, 11/2 (2010): 165-210.
- Yusuf Karadâvî, “et-Te’mînü’t-Ticarî”, http://qaradawi.net/new/Articles-1883 (et. 24/02/2017).
- Zerkâ, Mustafa Ahmet, Nizâmu’t-te’mîn hakîkatuhu ve’r-re’yu’ş-şer’iyyu fîh, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1984.
- Zeylaî, Fahruddîn Osman b. Ali, Tebyînü’l-hakâik şerhu kenzi’d-dekâik, Bulak 1313.
- Zuhaylî, Vehbe, “et-Te’mîn ve İ‘âdetü’t-Te’mîn”, Mecelletü mecma’i’l-fıkhi’l-İslâmî, Cidde 1986.