Süleyman b. Abdülmelik Dönemine İlişkin Bazı Tespitler

Mücahit YÜKSEL

#148 Öz

Süleyman b. Abdülmelik Dönemine İlişkin Bazı Tespitler

Mücahit YÜKSEL

Öz

Emevî Devleti, seksen dokuz yıllık kısa hayatında on dört tane halife görmüştür. Tarih kaynaklarına bakıldığı zaman, bazı halifeler hakkında neredeyse ittifak halinde bilgiler sunulurken bazıları hakkında ise görüş birliğinin bulunmadığı görülmektedir. Bu halifelerden biri de Süleyman b. Abdülmelik’tir. Bazı tarihçiler, onun dönemini başarısız ve sönük bir dönem olarak değerlendirirken bazı tarihçiler ise ondan ve döneminden övgüyle bahsetmiştir. Bu makalede, Süleyman b. Abdülmelik dönemi hakkındaki farklı değerlendirmeler ele alınarak objektif bir şekilde değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Süleyman b. Abdülmelik, Emevîler, Kostantiniyye, Kuteybe b. Müslim, Musa b. Nusayr

Tam Metin:

PDF

Referanslar

Apak, Adem, “Emevîler Döneminde Anadoluda Arap-Bizans Mücadelesi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, cilt: XVIII, sayı: 2, ss. 95-122.

Asâmî, Abdülmelik, Abdülmelik b. Hüseyn b. Abdülmelik, Semtu’n-Nücûm el-Avâlî fî Enbâi’l-Evâil ve’t-Tevâlî, 1. Baskı, thk: Âdil Ahmed Abdulmevcûd-Ali Muhammed Muavvid, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1998.

Atçeken, İsmail Hakkı, “Endülüs Fâtihlerinden Musa b. Nusayr’ın Akibeti”, Milel ve Nihal: İnanç, Kültür, ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 2015, cilt: XII, sayı: 1, s. 9-34.

______, “İlk Endülüs Vâlisi Abdülaziz b. Musa b. Nusayr ve Öldürülmesi”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002, sayı: 14, ss. 65-88.

Aycan, İrfan, “Emevîler Dönemi İç Siyasî Gelişmeleri (41-132/661-750)”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, cilt: XXXIX, ss. 147-174.

Belâzürî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Dâvûd, Fütûhu’l-Buldân, Dâr ve Mektebetü’l-Hilâl, Beyrut, 1988.

Dîneverî, Ebû Hanife Ahmed b. Dâvûd, el-Ahbâru’t-Tıvâl, 1. Baskı, thk: Abdulmun’im Âmir, Ed: Cemâluddin eş-Şeyyâl, Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî-İsâ el-Bâbî el-Halebî ve Şürekâhu, Kahire, 1960.

Ebû Zür’a, Abdurahman b. Amr b. Abdullah b. Safvân, Târîhu Ebî Zür’a ed-Dımaşkî, thk: Şükrullah Nimetullah el-Kûcânî, Mecmeu’l-Luğati’l-Arabiyye, Dımaşk, ty.

Halîfe b. Hayyât, Ebû Amr, Tarihu Halîfe b. Hayyât, 2. Baskı, thk: Ekrem Ziya el-Umerî, Dâru’l-Kalem, Müessesetü’r-Risâle, Dımaşk, Beyrut, 1397.

Hamevî, Şihâbuddin Ebû Abdullah Yâkut b. Abdullah, Mu’cemu’l-Büldân, 2. Baskı, Dârü Sâdır, Beyrut, 1995.

Isfehânî, Ebu’l-Ferec Ali b. el-Huseyn b. Muhammed, Mekâtilu’t-Tâlibîn, thk: es-Seyyid Ahmed Sakar, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, t.y.

Işş, Yusuf, ed-Devletü’l-Ümeviyye, 2. Baskı, Dâru’l-Fikr, Dımaşk, 1965.

İbn Abdilhakem, Abdurrahman b. Abdullah, Fütûhu Mısr ve’l-Mağrib, Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, Kahire, 1415.

İbn A’sem, Ahmed b. Muhammed b. Ali, el-Futûh, 1. Baskı, thk: Ali Şîrî, Dâru’l-Edvâ, Beyrut, 1991/1411.

İbnü’l-Cevzî, Cemâluddin Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali, el-Muntazam fî Târîhi’l-Ümem ve’l-Mulûk, 1. Baskı, thk: Muhammed Abdulkâdir Atâ-Mustafa Abdulkâdir Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1992/1412.

İbnü’l-Esîr, İzzuddin Ebu’l-Hasen Ali b. Ebi’l-Kerem, el-Kâmil fi’t-Tarih, 1. Baskı, thk: Ömer Abdusselam Tedmürî, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut, 1997/1417.

İbni Habîb, Muhammed b. Habîb b. Ümeyye b. Amr el-Hâşimî, el-Muhabber, thk: Ilse Lichtenstadter, Dârü'l-Âfâki'l-Cediîde, Beyrut, ty.

İbni Haldûn, Abdurrahman b. Muhammed b. Muhammed, Dîvânu’l-Mübtede’ ve’l-Haber fî Târîhi’l-Arab ve’l-Berber ve Men Âsarahum min Zevi’ş-Şe’ni’l-Ekber, 2. Baskı, thk: Halil Şehâde, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1988.

İbni Hallikân, Ebu’l-Abbâs Şemsuddin Ahmed b. Muhammed, Vefeyâtü’l-A’yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zaman, thk: İhsân Abbâs, Dâru Sâdır, Beyrut, 1900.

İbnü'l İbrî, Ebu'l Ferec, Târîhu Muhtasari'd-Düvel, 3. Baskı, thk: Antûn Sâlihânî el-Yesûî, Dâru’ş-Şark, Beyrut, 1992.

İbni Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer, el-Bidâye ve’n-Nihâye, 1. Baskı, thk: Ali Şîrî, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1998.

İbni Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî, el-Meârif, 2. Baskı, thk: Servet Ukkâşe, el-Hey’etü’l-Mısrıyyetü’l-Âmme li’l-Kitâb, Kahire, 1992.

İbni Miskeveyh, Ebû Ali Ahmed b. Muhammed b. Ya’kûb, Tecâribu'l-Umem ve Teâkibu'l-Himem, 2. Baskı, thk: Ebu’l-Kâsım İmâmî, Serûş, Tahran, 2000.

İbnü’l-Verdî, Ömer b. Muzaffer b. Ömer, Târîhu İbni’l-Verdî, 1. Baskı, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1996.

Makdisî, el-Mutahhir b. Tâhir, el-Bed’u ve’t-Târîh, Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Diniyye, Bûr Saîd, t.y.

Meçhûl Müellif, Ahbâru’d-Devleti’l-Abbâsiyye, thk: Abdulazîz ed-Dûrî, Abdulcebbâr el-Mutallibî, Dâru’t-Talîa, Beyrut ty.

Mes’ûdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Hüseyin b. Ali, et-Tenbîh ve’l-İşrâf, tashîh: Abdullah İsmail es-Sâvî, Dâru’s-Sâvî, Kahire, t.y.

Sallâbi, Ali Muhammed, Emevîler, çev: Harun Ünal, Ravza Yayınları, İstanbul, 2006, II, 146-147.

Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Târîhu’l-Ümem ve’l-Mulûk, 1. Baskı, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1407.

Takkûş, Muhammed Süheyl, Târîhu’d-Devleti’l-Ümeviyye, 7. Baskı, Dâru’n-Nefâis, Beyrut, 2010.

Vekîl, Muhammed Seyyid, el-Ümeviyyûn Beyne’ş-Şark ve’l-Ğarb, 2. Baskı, Dâru’l-Kalem, Dımaşk, 2014.

Zehebî, Şemsuddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed, Târîhu’l-İslâm ve Vefeyâti’l-Meşâhîr ve’l-A’lâm, 2. Baskı, thk: Ömer Abdusselam et-Tedmirî, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut, 1993/1413.