Malay Yarımadası’nda Kur’an Okulları: Değişim ve Süreklilik Bağlamında Geleneksel Eğitim Yapısı Qur’an Schools in the Malay Peninsula: A Traditional Education Template Between Change and Continuity
Abstract
Bu makale, İngiliz sömürge yönetimi altındaki Malay Yarımadası’ndaki Kur’an okullarını ele almaktadır. İngiliz sömürge yönetimi tarafından bu okulların algılanışı ve zamanla nasıl bir dönüşüme konu olduğu üzerinde durulmaktadır. Sadece Malaya topraklarında değil, coğrafi olarak Malay Takımadaları olarak adlandırılan ve günümüzde Müslümanların çoğunlukta olduğu Adalar bölgesini de içeren bölgedeki diğer İslam toplumları arasında da, genel İslami eğitim kurumları içerisinde yer alan bu yapının Malay genç nesillerine geleneksel dini bilgi ve değerlerin aktarılması üzerinde durulmaktadır. İngiliz sömürge yönetimi, Avrupa merkezci bir yaklaşımın ürünü olarak gündeme gelen çeşitli politikaların eğitim kurumu üzerindeki yansıması olarak adına ‘Malay yerli okulları’ denilen yeni eğitim kurumları hayata geçirmiştir. Sömürge yönetimi, özellikle farklı eyaletlerde yönetim birliğinin sağlanmasıyla birlikte, söz konusu bu yeni eğitim kurumlarında, Malay Müslüman ailelerin ilgisini çekmek amacıyla kısmi dini eğitim verme yolunda geleneksel Kur’an okullarına benzer bir yapı oluşturarak, adına Kur’an sınıfları denilen bir uygulama başlatmıştır. Malay Müslüman ailelerin ilgisi zamanla bu eğitim kurumuna yönelmekle birlikte, seküler temelli bir yapı üzerine inşa edilen Malay yerli okullarının Malay-Müslüman sosyo-kültürel ve dini yapısında tedrici olarak tahribinde bir rolü olduğu ileri sürülmektedir. Bu durumda, yeni bir eğitim sisteminin Malaya topraklarında uygulamaya konulması, bu toplumlarda toplumsal yapı üzerinde değişimlere konu olmuştur. Bu noktada, Malay Müslüman toplumunun bu süreçte gündeme getirdiği bazı tepkiler de ele alınmaya değer bir gelişmedir. Bu çalışmada gündeme getirilen tartışmalar, öncelikle sömürge döneminde üretilen bazı kaynaklar ile buna ilâve olarak konuyla ilgili çağdaş literatüre başvurularak ortaya konulmuştur.
This study examines the Qur’an schools in Malay Peninsula during the British colonial rule. It investigates how these educational institutions were perceived by the colonial rule and analyse the process of their transformation over the decades. It is also crucial to clarify the concept of Qur’an schools within the juncture of overall Islamic education centers operated not only in Malaya but also in the Archipelago, which were functional enough in the dissemination of traditional religious knowledge and values to the new generations. The colonial rule delivered new educational initiatives such as the Malay vernacular schools by implementing various policies on the basis of a Euro-centric approach in the latter period of colonial rule. The colonial rule integrated Qur’an classes emulating partially the practice of Qur’an schools into newly established Malay vernacular schools in order to attract the interests of the Malay parents in an effort to convince them to send their children to these institutions. Although Malay families got used to these new education initiatives and register their children at these institutions, it is asserted that the secular-based vernacular schools are deemed to have caused degradation in the socio-cultural and religious structure of traditional Malay Muslim societies. In this context, this new education system is a subject matter to be studied and analyzed as a phenonemon of change in social structure. It is also worth observing the reactions of the Malay Muslim communuities during this process towards the new educational establishment. The analytical narratives of this study rely on sources produced during the colonial period and other related sources of contemporary literature.
Keywords:
Din Sosyolojisi, Kur’an Okulları, Eğitim, Malaya, İngiliz Yönetimi
Sociology of Religion, Qur’an Schools, Education, Malaya, British Rule