e-ISSN: 2148-8134
p-ISSN: 2148-5631
Başlangıç: 2014
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı

Araştırma

التوازن البيئي في الشريعة الإسلامية İslam Hukukunda Ekolojik Denge Environmental balance in Islamic law (sharia)

Enes ELMEDENİ Aksaray Üniversitesi 0000-0002-7415-6943

DOI:

10.30523/mutefekkir.828403

Nasıl Atıf Yapılır

Elmedeni̇, Enes . "التوازن البيئي في الشريعة الإسلامية". . Mütefekkir 7/14 (2020), 421-440. https://doi.org/10.30523/mutefekkir.828403

Zotero Mendeley EN EndNote

Öz

Bu araştırma ekolojik dengenin İslam hukuku ile ilişkisini ele almaktadır. Zira çevrenin ve ekolojik dengenin korunması yeryüzündeki tüm insanların hayatlarına dokunduğu için günümüz dünyasında önemli bir konu haline gelmiştir. İslam kültürüne dair kitaplarda çevre sorunlarıyla ilgili ayrıntılı hükümler bulmak zordur. Ancak Müslümanları ilgilendiren tüm konuları kapsamasından ve her zaman-mekâna uygun olma esnekliğinden dolayı İslam hukuku, ekolojik denge gibi güncel konulara ayak uyduracak metinlere, ilkelere ve kurallara sahiptir. İslam hukuku ile ekolojik denge konusu arasındaki ilişki, araştırma çerçevesinde beş bölüme ayırarak incelenmeye çalışılmıştır. İlk bölüm ekolojik denge kavramına ve İslam hukuku ile bağlantısına tahsis edilmiştir. İkinci bölümde ekolojik dengeyi korumadaki en önemli İslami ilkeler vurgulanmış, üçüncü bölümde de İslam hukukunun ekolojik dengeyi korumadaki amaçları ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise bu konudaki en önemli fıkhî kurallardan ve bunların ekolojik dengedeki uygulamalarından bahsedilmiştir. Son bölümde ise bozulan ekolojik dengenin güçlendirilmesinin İslam'daki en önemli yollarına işaret edilmiştir.

يتناول هذا البحث علاقة التوازن البيئي بالشريعة الإسلامية، فقد أصبحت قضية البيئة والمحافظة عليها من القضايا المهمة في عالمنا المعاصر؛ لأنها تمس حياة كل الناس على وجه الأرض، والمتتبع لكتب التراث الإسلامي لا يجد أحكاماً تفصيلية للقضايا البيئية كونها من النوازل الحادثة، لكن الشريعة الإسلامية بشمولها لجميع القضايا التي تهم المسلم، ومرونتها لتصلح لكل زمان ومكان، تمتلك من النصوص، والمبادئ، والقواعد، ما يمكنها من مواكبة قضايا العصر الحادثة كقضية التوازن البيئي. ومن خلال البحث حاولت اظهار علاقة الشريعة الإسلامية بقضية التوازن البيئي عبر تقسيم الموضوع إلى خمسة أقسام: القسم الأول خصصته لبيان مفهوم التوازن البيئي، وارتباطه بالشريعة الإسلامية، والقسم الثاني سلَّطت الضوء فيه على أهم المبادئ الإسلامية في الحفاظ على التوازن البيئي، والقسم الثالث ذكرت فيه علاقة مقاصد الشريعة الإسلامية في حفظ التوازن البيئي، والقسم الرابع أشرت فيه إلى أهم القواعد الفقهية، وتطبيقاتها في التوازن البيئي، وأما القسم الأخير، فأبرزت فيه أهم وسائل تقويم الاختلال البيئي في الإسلام.

This research deals with the relationship of environmental balance with Islamic law. Because it touches the lives of all people on earth, the issue of the environment and its preservation has become an important issue in our contemporary world. The followers of the Islamic heritage books do not find detailed provisions for environmental issues as they are current events (which are new to deal with). But Islamic law (sharia)with its flexibility that fits every time and place has inclusivity for all issues that concern Muslims, it has a lot of texts and principlesto go along with current issues in our contemporary world, as with environmental balance issue. Through this research I tried to find the relationship between Islamic law (sharia) and the environmental balance, by dividing the paper into five sections: The first one was devoted to explaining the concept of environmental balance and its connection to Islamic law. The second section is to focus on the most important Islamic principles in maintaining the environmental balance. In the third section I mentioned the relationship of purposes of Islamic law (sharia) with preserving the environmental balance. The fourth section in which I referred to the most important Fiqh rules and its applications upon the environmental balance. As for the last section I highlighted the most important means of assessing environmental imbalance in Islam.


Through this research I tried to find the relationship between Islamic law (sharia) and the environmental balance, by dividing the paper into five sections: The first one was devoted to explain the concept of environmental balance and its connection to Islamic law. The second section is to focus on the most important Islamic principles in maintaining the environmental balance. The third section I mentioned the relationship of purposes of Islamic law (sharia) with preserving the environmental balance.The fourth section in which I referred to the most important Fiqh rules and its applications upon the environmental balance. As for the last section I highlighted the most important means of assessing environmental imbalance in Islam.

Anahtar Kelimeler:

İslam Hukuku, Fıkıh, Çevre Hukuku, Ekolojik Denge, İslam ve Çevre
الشريعة الاسلامية, الفقه, فقه البيئة, التوازن البيئي, الإسلام والبيئة
Islamic Law, Fiqh, Environmental Protection, Environmental Balance, Islam and Environment

Referanslar

  • Âlu-Borno, Muhammed Sıdkî. el-Vecîz fî îzâhi kavâidi’l-fıkhi’l-külliye. 4. Basım. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1416/1996.
  • el-Âmirî, Ahmed b. Abdulkerîm. el-Ceddü’l-hasîs fî beyâni mâ leyse bi hadîs. thk. Bekir Abdullah. Riyâd: Dâru’r-Râye, 1412/1991.
  • el-Avedî, Suâd Abdullah. el-Bîe ve’t-tenmiyetü’l-müstedâme. Kuveyt: el-Cem’iyyetü’l-Kuveytiyye li Himâyeti’l-Bîe, 1424/2003.
  • Azib, Ahmed Muhammed. el-Bîe ve ri’âyetühâ fî dav’i makâsıdi’ş-şerâti’s-Suûdiyye. Mü’temeru’l-İslam ve’s-Selâm bi Külliyeti’l-Âdâbi Câmiati’d-Dammâm. Suudi Arabistan: Câmiati’d-Dammâm, 1433/2012.
  • el-Bikâ’î, İbrahim b. Ömer. Nazmü’d-dürer fî tenâsübi’l-âyâti ve’s-süver. 22 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kitâbi’l-İslâmî, ts.
  • Buhârî, Muhammed b. İsmâil. el-Edebü’l-müfred. thk. Semîr b. Emîn. Riyâd: Mektebetü’l-Maarif lin-Neşri ve’t-Tevzî, 1419/1988.
  • Buhârî, Muhammed b. İsmâil. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Muhammed Zuheyr. 9. Cilt. Beyrut: Daru Tavku’n-Necât, 1422/2001.
  • Câsim, Nasayyef. Ri‘âyetü’l-bîe fi’l-İslâm min mes’ûliyyâti’d-devle. Tikrit: Mecelletü Câmi’ati Tikrit li’l-‘Ulûm, Sayı: 4, 1433/2012.
  • Ebu’l-Ayneyn, Ali Halil. et-Terbiyetü’l-İslâmiyye ve tenmiyetü’l-müctema‘i’l-İslâmî. Medîne: Mektebetü İbrahim el-Halebî, 1407/1987.
  • Ebû Dâvud, Süleyman b. el-Eş ’as. Sünenü Ebî Dâvud. thk. Şuayb el-Arnavut. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
  • Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf. el-Bahru’l-muhît fi’t-tefsîr. thk. Sıdkî Muhammed. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1420/2000.
  • el-Feyyûmî, Ahmed b. Muhammed. el-Misbâhu’l-münîr fî ğarîbi’ş-Şerhi’l-kebîr. Beyrut: el-Mektebetü’l-İlmiyye, ts.
  • Gazzâlî, Muhammed b. Muhammed. el-Mustasfâ. thk. Muhammed Abdu’s-Selâm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1413/1993.
  • Ğânim, Hüseyin Mustafa. el-İslâm ve himâyetü’l-bîe mine’t-televvüs. Mekke: Merkezü Buhûsu’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye bi Câmiati Ümmi’l-Kurâ, 1418/1997.
  • Hamza, Mustafa. el-İslâm ve’l-bîe. Ribat: Matbaatü’l-Emniye, 1438/2016.
  • İbn Aşûr, Muhammed bin Tâhir. Makâsıdü’ş-şer‘iyye’l-İslâmiyye, thk. Muhammed el-Habîb. 3 Cilt. Katar: Vizâratü’l-Evkâf ve’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1419/2004.
  • İbn Atıyye, Abdu’l-Hakk b. Gâlib. el-Muharraru’l-vecîz fî tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz, 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-‘İlmiyye, 1422/2002.
  • İbn Hanbel, Ahmed eş-Şeybânî. Musnedu’l-İmam Ahmed. thk: Şuayb Arnavut vd. 45 Cilt. Beyrut: Muesesetü’r-Risâle, 1421/2001.
  • İbn Kesir, İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîm. thk. Sami Selâme. Riyâd: Dâru Taybe li’t-Tevzî’ ve’n-Neşr, 1420/1999.
  • İbn Mace, Muhammed b. Yezid. Sünenü İbn Mace. thk. Şuayb Arnavut vd. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
  • İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrim. Lisânu’l-Arab. 15 Cilt. 3. Basım. Beyrut: Dâru Sâdır, 1414/1993.
  • İbn Nuceym, İbrahim b. Muhammed. el-eşbâh ve’n-nazâir. thk. Zekeriya Umeyrât. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1999.
  • İslam, Ahmed Midhat. et-Televvüs müşkiletü’l-‘asr. Kuveyt: Daru’l-Ma’rife, 1411/1990.
  • el-Karafî, Ahmed b. İdris. Envâru’l-burûk fî envâi’l-furûk. 4 Cilt. Beyrut: Âlemu’l-Kütüb, ts.
  • el-Kardâvî, Yusuf. Ri‘âyetü’l-bîe fî’ş-şerî’ati’l-İslâmiyye. Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 1421/2001.
  • el-Kinânî, Muhammed b. İbrahim. Tahrîru’l-ahkâm fî tedbîri ehli’l-İslâm. Thk: Fuad Abdu’l-Mun’im. 3. Basım. Katar: Dâru’s-Sekâfe, 1408/1988.
  • el-Kurtubî, Muhammed Ahmed. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî. 2. Basım. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1384/1964.
  • Mâverdî, Ali b. Muhammed. el-Ahkâmu’s-sultâniyye, Thk: Ahmed Câd. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1427/2006.
  • el-Milîcî, Ahmed Abdu’l-Aziz. et-Tevâzunu’l-bî’î beyne’l-‘ilmi ve’l-îmân. Dubai: Câizetü Dubai ed-Devliyye li’l-Kur’âni’l-Kerîm, 1429/2008.
  • el-Mubârek, Muhammed b. Abdu’l-Azîz. Ri’âyetü’l-bîe min hılâli’t-tak’îdi’l-usûliyyi ve’l-fıkhî. Riyâd: Mecelletü’l-Cem’iyyeti’l-Fıkhiyyeti’s-Suûdiyye, 17, 1435/2013.
  • Müslim, b. el-Haccâc en-Nisâbûrî. Sahîh-u Müslim. thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabiy, ts.
  • en-Neccâr, Abdu’l-Mecîd Ömer. Kadâya’l-bie min manzûrin İslâmiyyin, 2. Basım. Katar: Vizâratü’l-Evkâf ve’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1425/2004.
  • en-Nesâî, Ahmed bin Şuayb. es-Sünenü’l-kübrâ. Thk: Hasan Şelebî. 10 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1421/2001.
  • Râgıb el-İsfahânî, Hüseyin b. Muhammed. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. thk. Sâfvân Adnân. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1412/1991.
  • er-Raysûnî, Ahmed. Nazariyyetü’l-makâsıd ‘inde’l-İmam eş-Şâtıbî. 2. Basım. Riyad: ed-Dâru’l-Âlemiyye li’l-Kütübi’l-İslâmî, 1412/1992.
  • es-San‘ânî, Muhammed b. İsmail. Sübülü’s-selâm. 2 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, ts.
  • es-Suyûtî, Abdurrahman b. Ebû Bekr. el-Eşbâh ve’n-nazâir. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
  • Şâtıbî, İbrahim b. Musa. el-Muvâfakât. thk. Meşhur Âlu Süleyman. 7 Cilt. Kahire: Dâru bin Affân, 1417/1997.
  • Şihâte, Abdullah. Ru’yetü’d-dîni’l-İslâmî fi’l-hıfâz ala’l-bîe. Mısır: Dâru’ş-Şurûk, 1421/2001.
  • Zerkâ, Ahmed b. Muhammed. Şerhu’l-kavâidi’l-fıkhiyye. Ta’lîk: Mustafa Ahmed ez-Zerkâ. 2. Basım. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1409/1989.
  • Zerkeşî, Muhammed b. Abdullah. el-Bahru’l-muhît fî usûli’l-fıkh. 8 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kütübî, 1414/1994.
  • Zuhaylî, Muhammed Mustafa. el-Kavâidu’l-fıkhiyye ve tatbîkâtuha fî’lmezâhibi’l-erba’a. 2 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1427/2006.
  • ez-Zu’bî, Isâm Ahmed. el-Bîe min manzûrin terbeviyyin İslâmiyyin. Risaletü’l-Macister, fî Külliyeti’t-Terbiye ve’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye, Ürdün: Câmiatü’l-Yermûk, 1422/2001.

Lisans