e-ISSN: 2148-8134
p-ISSN: 2148-5631
Başlangıç: 2014
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı

Araştırma

  1. Ana Sayfa
  2. Arşiv
  4. Araştırma

İlk Nâzil Olan Beş Âyetin Münâsebetü’l-Kur’ân İlmi Açısından İncelenmesi Examination of the First Five Verses from the Perspective of the Science of Münâsebetü’l-Qur’an

Murat SARIGÜL Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Temel İslami Bilimler Bölümü Tefsir Anabilim Dalı 0000-0002-2576-6227

DOI:

10.30523/mutefekkir.848025

Nasıl Atıf Yapılır

Sarigül, Murat . "İlk Nâzil Olan Beş Âyetin Münâsebetü’l-Kur’ân İlmi Açısından İncelenmesi". . Mütefekkir 7/14 (2020), 485-507. https://doi.org/10.30523/mutefekkir.848025

Zotero Mendeley EN EndNote

Öz

Münâsebetü’l-Kur’ân ilmi, asıl önemini Kur’ân’daki âyetlerin nüzûl tarihi sırasına göre değil, Cenâb-ı Hakkın belirlediği hikmetler çerçevesinde farklı bir tertibe tabi tutulmasından almaktadır. Cümlenin öğeleri arasındaki mana alakaları başta olmak üzere, birbirini takip eden cümleler, pasajlar ve sûreler arasında oluşan anlam münâsebetlerini tespit etmek, bu ilmin başlıca konusunu oluşturmaktadır. Tarihi süreçte bu ilme Fahrettin Râzî ve Bikâî büyük bir ivme kazandırmışlardır. Kendilerinden sonra özellikle 20. yüzyılda yazılan tefsirlerde münâsebetü’l-Kur’ân ilmine daha fazla yer verildiği müşâhade edilmektedir. Âyetlerin indiği dönem başta olmak üzere, tüm zamanlara yapılan bir hitap olan Kur’ân-ı Kerîm’in genel kabule göre ilk inen âyetleri Alak sûresi 1-5. âyetleridir. İlâhî kelamın insanlığın idrakine sunduğu bu ilk âyetlerde vitrine yerleştirilen en temel hakikatleri ve gösterilen hedefleri tahlil etmek insanlık açısından pek ziyade bir önem ihtiva etmektedir. Bu bağlamda ilgili âyetlerin Münâsebetü’l-Kur’ân ilmi açısından incelenmesi ise hem bu âyetlerin daha derinden idrak edilmesini sağlayacak hem de bu ilmin önemini gösterme adına örnek bir çalışma hüviyeti oluşturacaktır.

Münâsebetü’l- Qur’an science takes its main importance not from the time of revelation of verses but from being subjected to a different order within the frame of wisdom determined by Allah Almighty. Determining the meaning relations between the elements of the sentence, ensuing sentences, passages and surahs, constitutes the main subject of this science of Qur’an. Fahrettin er-Râzî and Bikâî made a great contribution to this science in the historical process. After them, especially in the tafsirs written in the 20th century, it is observed that there is more place for this science of Qur’an. The first verses of the Qur’an, which is an address to all times, especially to the period when verses are sent down, are the first five verses of Surah Alaq, according to the general acceptance. In these first verses presented by the divine speech to the realization of humanity, it is very important for humanity to analyze the most basic truths and goals. In this context, the examination of the relevant verses in terms of the science of Münâsebetü’l-Qur’an will both provide a deeper understanding of these verses and create an exemplary study in order to show the importance of this science.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, Münâsebetü’l-Kur’ân, İnsicâm, Alak Sûresi İlk Beş Âyeti, Anlam Alakaları.
Tafsir, Münâsebetü’l-Qur’an, Coherence, The First Five Verses of Surah Alaq, Meaning Relations

Referanslar

  • Ahmed b. Hanbel. Müsned. thk. Şuayb Arnavud - Adil Mürşid. 45 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1417/1997.
  • Âlûsî, Ebu’l-Fadl Şihâbüddîn Mahmûd. Rûhu’l-meʿânî. 30 Cilt, thk. Mahmûd Şükrî el-Âlûsî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
  • Ayhan, Bayram. “İlk İnen Vahye Dair Rivayetlerde Geçen Bazı İbarelerin Tahlil”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/6 (Aralık 2015), 1-20.
  • Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1429/2008.
  • Bilgin, Mustafa. “Hak Dini Kur’ân Dili”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 44 cilt. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 1997.
  • Bilmen, Ömer Nasûhi. Tefsir Târihi. 2 Cilt. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1973.
  • Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. Beyrût: Dâru Tavkı’n-Necât, 1421/2001.
  • Bursevî, İsmâîl Hakkı. Rûhu’l-beyân. 10 Cilt. Beyrût: Dâru’l-fikr, ts.
  • Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Ali. el-Bahrul-muhît. thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd vd. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1413/1993.
  • Ebüssuûd Efendi, Muhammed b. Muhammed el-İmâdî. İrşâdü’l-’akli’s-selîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
  • Fahrettin er-Râzî, Muhammed b. Ömer. Mefâtîhü’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1420/2000; Tefsir-i kebir mefâtihu’l-gayb, çev. Sadık Kılıç vd., 24 Cilt, İstanbul: Akçağ Yayınları 1424/2004.
  • İbn Acîbe, Ahmed b. Muhammed el-Hasenî. el-Bahru’l-medîd. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1422/2002.
  • İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. Tefsîru’t-tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus: Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
  • İbn Atiyye el-Endelusî. el-Muhareru’l-vecîz. thk. Abdusselam Abduşşafî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1422/2002.
  • İbn Ebü’l-İsba’, Ebû Muhammed Zekiyyüddîn Abdilvâhid b. Zâfir el-Mısrî. Bedîü’l-Kur’ân. thk. Muhammed Şeref. Kahire: Dâru’n-Nahde, 2. Basım, 1392/1792.
  • Karaman, Hayrettin vd. Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2004.
  • Kur’ân-ı Kerîm Meâli, çev. Hayreddin Karaman vd. Ankara: Diyanet Vakıf Yayınları, 1997.
  • Ḳurtubî, Ebû Abdillah Muḥammed. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân. 20 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2004.
  • Mâturîdî, Te’vilâtü’l-Ku’rân. çev. Bekir Topaloğlu vd. 18 Cilt. İstanbul: Ensar Yayınları, 1430/2019.
  • Mâverdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed. en-Nüketu ve’l-‘uyûn. thk. Seyyid b. Abdilmaksur b. Abdirrahman. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, ts.
  • Müslim, Ebu’l-Hüseyin b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî. Sahîhu Müslim. nşr. M. Fuâd Abdulbâkî. 5 Cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, 1412/1991.
  • Seyyid Kutub. Fî zılâli’l-Kur’ân. 6 Cilt. Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 1423/2003.
  • Süyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-İtkân fȋ ‘ulûmi’l-Kur’ân. thk. Mustafa Dȋbe’l-Buğa. Beyrut: Dâru İbn Kesir, 1417/1996.
  • Şenkıtî, Muhammed Emin. Evdâü’l-beyân. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2006.
  • Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Azim Dağıtım, ts.
  • Yıldırım, Celal. İlmin Işığında Asrın Kur’ân Tefsiri. 13 Cilt. İstanbul: Anadolu Yayınları, 1987.
  • Yılmaz. Mehmet Faik. Âyetler ve Sûreler Arasındaki Münâsebet. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
  • Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Muhammed. el-Keşşâf. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1430/2009.
  • Zerkeşî, Ebû Abdullah Bedreddîn. el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân. 4 cilt. thk. Muhammed Ebû’l-Fadl İbrahîm. Beyrut: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1376/1957.
  • Zürkânî, Muhammed Abdülazim. Menâhilü’l-ʿirfân fî ulûmi’l-Kur’ân. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, 2004.

Lisans