Kitâbu’t-Tevhîd’in Tahkikli Neşri ve Açıklamalı Tercümesi’ne Dair Bazı Mülâhazalar Some Reflections on the Critical Edition and Turkish Transla-tion of Kitāb al-Tawḥīd by Imām al-Māturīdī
Öz
Kitâbu’t-Tevhîd genel İslam düşüncesi ve özelde Mâturîdî kelam geleneği içindeki büyük önemine rağmen şimdiye kadar tek bir yazma nüshası tespit edilebilmiş ve Fethullâh Huleyf bu nüshaya dayanarak eseri 1970 yılında neşretmiştir. Baskının içerdiği çeşitli eksiklikleri gidermek amacıyla Bekir Topaloğlu ve Muhammed Aruçi eseri yeniden tahkik etmiş ve 2003 yılında yayınlamış; Topaloğlu bu baskıyı esas alarak eseri Türkçeye çevirmiş ve 2002 yılında yayınlamıştır. İmâm Mâturîdî’nin âlemin hudûsu-kıdemi tartışmaları bağlamında filozoflara yönelttiği eleştiriler hakkındaki çalışmamız sırasında biz de bu Kitâbu’t-Tevhîd nüshası ve çevirisini kullandık. Okumalarımız sırasında eserin hem Arapça metninde hem de Türkçe çevirisinde, ilahiyyât bölümüyle sınırlı olmak üzere, okuma ve anlamayla ilgili problemli olduğunu düşündüğümüz bazı noktaları tespit ettik. Bu hususları, daha kâmil bir Kitâbu’t-Tevhîd metni ve çevirisi oluşması adına araştırmacıların dikkatlerine sunuyoruz.
Despite Kitāb al-Tawḥīd’s great importance for Islamic thought in general and for the Māturīdī tradition of theology in particular, only one single manuscript of it has been discovered so far and Fatḥullāh Khulaif relied on it to edit and publish the text in 1970. With a view to eliminating various shortcomings of the edition, Bekir Topaloğlu and Muhammed Aruçi produced a new critical edition of the text by relying on Khulaif’s edition and the manuscript in 2003; Topaloğlu also produced a Turkish translation of the text by relying on his own critical edition in 2002. During my study of the critique of philosophers by Imām al-Māturīdī concerning the debates over the pre-eternity or createdness of the world, I have used the critical edition and Turkish translation produced by Topaloğlu. During my readings, I have written down some points that I have considered to be problematic in the metaphysic chapter of the Arabic edition and Turkish translation. This study is intended to present these points to the scholars of the field with a hope of producing a more complete edition and translation of the text.
Anahtar Kelimeler:
İmâm Mâturîdî, Kitâbu’t-Tevhîd, Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi, Tahkikli metin, Türkçe Çeviri
Imām al-Māturīdī, Kitāb al-Tawḥīd, Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi, Critical Edition, Turkish Translation
Referanslar
- Dînânî, Ğulâmhuseyin İbrâhîm-i, Mâcerâ-yı Fikr-i Felsefî Der Cihân-ı İslâm, İntişârât-ı Tarh-ı Nev, 4. Baskı, Tahran 1385 Hicrî Şemsî / 2006 Miladî.
- el-Kindî, Ebû Yûsuf Ya‘kûb, el-Hudûd ve’r-Rusûm, (el-Mustalahu’l-Felsefî ‘inde’l-‘Arab, ed. ‘Abdulemîr el-A‘sam, el-Hey’etu’l-Mısriyye el-‘Amme li’l-Kitâb, Kahire 1989, içinde).
- el-Mâturîdî, Ebû Mansûr, Kitâbu’t-Tevhîd, ed. Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi, Dâru Sâdır, Mektebetu’l-İrşâd, Beyrut ve İstanbul 2007.
- el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr, Kitâbü’t-Tevhîd, Açıklamalı Tercüme, çvr. Bekir Topaloğlu, İsam Yayınları, 6. Basım, İstanbul 2014.
- Toktaş, Fatih, İslam Düşüncesinde Felsefe Eleştirileri, 1. Baskı, Klasik Yayınları, İstanbul 2004.
- Topaloğlu, Bekir, “Önsöz”, (Ebû Mansûr el-Mâtürîdî, Kitâbü’t-Tevhîd, Açıklamalı Tercüme, çvr. Bekir Topaloğlu, İsam Yayınları, 6. Basım, İstanbul 2014 içinde).
- Topaloğlu, Bekir-Aruçi, Muhammed, “‘Amelunâ fi’t-Tahkîk (Ebû Mansûr el-Mâturîdî, Kitâbu’t-Tevhîd, ed. Bekir Topaloğlu, Muhammed Aruçi, Dâru Sâdır, Mektebetu’l-İrşâd, Beyrut, İstanbul, 2007 içinde).