XVII. yy. Agra Yapılarında Çiçek Üslubu Flower Style on Seventeenth Century Agra Buildings
Öz
Hindistan, tarihî özelliklerinin yanında, farklı ırk, kültür ve dinleri bünyesinde barındıran yapısıyla eşsiz zenginliğe sahip bir ülkedir. Özellikle dini grupların çeşitliliği, süsleme üzerinde etkili olmuş ve bu durum süsleme sanatı ile ilgili bir zenginliğin oluşmasını sağlamıştır. Din ve tezyînat arasında yakın ilişki bulunmasından dolayı her inanç grubu kendi dini anlayışı çerçevesinde ibadethaneler inşa etmişler ve bu mekânları yine inançları çerçevesinde süslemişlerdir.
Babürler Dönemi içerisinde Hindistan coğrafyasında özellikle Agra’da Türk izleri taşıyan pek çok yapı inşa edilmiştir. Şah Cihan’ın iktidarı süresince inşa edilen yapıların tezyînatında XVI. yy. Osmanlı nakkaşlarından olan Kara Memi üslubunun benzeri bir çiçek üslubu dikkat çeker. Bu yapılar içerisinde en meşhur olan Tac Mahal’dir. Osmanlıların başta mimari olmak üzere diğer sanatlarda kendi kültür ve sanatını tanıtmada baskıcı bir anlayıştan ziyade uygulama yapılan yörenin kültürel özelliklerine saygı ve hassasiyet gösterdiği malumdur. Dolayısıyla Agra yapılarındaki tezyinat özelliklerini sadece üslup açısından benzetebiliriz.
India is a uniquely rich country thanks to its historical characteristics and complex mixture of different races, cultures and religions. The diversity of the religious groups has particularly affected the decorative arts, which have generated another form of diversity and richness. Every religious group built their own houses of worship and decorated them in accordance with their beliefs because of the close relationship between religion and decoration.
Many buildings containing Turkish overtones have been constructed in India, particularly in Agra, during the Mughal era. The style of Kara Memi, a sixteenth century Ottoman painter, draws attention with the decoration of the buildings constructed during the Shah Jahan era. Of them, the most popular is the Taj Mahal. It is well known that the Ottomans respected and appreciated the artistic characteristics, particularly the architecture, of the region instead of acting in a dominating manner. Thus, we can consider the relationship between the Ottomans and Mughal Empire is similar only in terms of style. Cooperation was present between them, and artistic transfers between these two empires were thus inevitable.
Anahtar Kelimeler:
Referanslar
- Ahuja Dilip R. & Rajani, M. B., “On The Symmetry of The Central Dome of The Taj Mahal”, Current Science, Vol. 110, No. 6, 25 March 2016, pp. 996-999.
- Atay, Falih Rıfkı, Hind, Semih Lütfi Kitabevi, İstanbul ty.
- Beksaç, A. Engin, “Hindistan (Hint-İslam Sanatı)”, DİA, İstanbul 1998, XVIII, 101-108.
- Chaghatai, M. Abdulla, “Hind-Pakistan Mimarîsinde Türk Mimarlığı Tezyînatı”, Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongresi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1962, ss. 95-96.
- Chaghatai, M. Abdulla, “The architect of the taj and its place in world architecture”, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, İstanbul, VII, 3-4 (1979): 159-175.
- Cooper, John David, The Taj Mahal, New Word City, Mart 2017.
- Demirel, Şengül, “Hindistan’da Türk İzleri”, 38. ICANAS 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara 2007, ss. 95-99.
- El-Farûkî, İsmail Râcî- El-Farûkî, Luis Lâmia, İslam Kültür Atlası, İstanbul 1999.
- Eyice, Semavi, “Mimar Sinan”, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, XII, 79-85.
- Kapadia, Roshna, “The Taj Mahal”, https://www.khanacademy.org/humanities/ap-art-history/southeast-se-asia/india-art/a/the-taj-mahal, (et. 10.04.2017).
- Konukçu, Enver, “Hindistan’daki Türk Devletleri”, DGBİA, Çağ Yayınları, İstanbul 1992, IX, 530-531.
- Kortel, S, Halûk, “Delhi Türk Sultanı Alâeddîn Muhammed Şâh Halacî’nin Hindistan’daki Seferleri”, Belleten, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999, LXII, 747-778.
- Kurtuluş, Rıza, “Asya (Kıtada İslâmiyet)”, DİA, İstanbul 1991, III, 534-542.
- Latif, Syad Muhammed, Agra Historical & Descriptive with an Account of Akbar and His Court and of The Modern City of Agra, Calcutta Central Press Co., Calcutta 1896.
- Macun, İnci, “Hindistan’da Türk-Müslüman Mimarî”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 33, 1-2 (1990): 347-359.
- Özaydın, Abdülkerim, “Asya (Tarih / İslâmî Dönem)”, DİA, İstanbul 1991, III, 518-526.
- Özcan, Azmi, “Hindistan (Tarih)”, DİA, İstanbul 1998, XXVIII, 75-85.
- Özcan, Azmi, “Osmanlı ve Babürlü Devleti Arasındaki İlişkiler”, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, VIII, 761-765.
- Siddiki, Iqtidar Hüseyin, “Hindistan Müslüman Sultanlıkları ile Osmanlılar Arasında Kültürel ve Diplomatik İlişkiler”, XV. ve XVI. Asırları Türk Asrı Yapan Değerler, ed. Abdülkadir Özcan, Ensar Neşriyat, İstanbul 1997, s. 115-154.
- Smith, Bement Myron, “Hindistanda Çağatay (Moğol) Mimarîsi”, Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongresi, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1962. s. 349-351.
- Yetkin, S. Kemal, İslam Mimarîsi, Ankara 1959.
- Yetkin, S. Kemal, İslam Mimarîsi, Ankara 1970.
- http://www.history.com/topics/taj-mahal, (et. 20.05.2017).
- http://www.tajmahal.org.uk, (et. 10.04.2017).