e-ISSN: 2148-8134
p-ISSN: 2148-5631
Başlangıç: 2014
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı

Araştırma

Takrir-i Sükûn Kanununa Dair Bazı Düşünceler Views on the Law on the Maintenance of Order

Ercüment Sarıay Nevşehir Hacı Bektaşı Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

DOI:

10.30523/mutefekkir.130266

Nasıl Atıf Yapılır

Sarıay, Ercüment . "Takrir-i Sükûn Kanununa Dair Bazı Düşünceler". . Mütefekkir 2/4 (2015), 377-403. https://doi.org/10.30523/mutefekkir.130266

Zotero Mendeley EN EndNote

Öz

Türk demokrasi tarihinde Takrir-i Sükun Kanunu’nun özel bir yeri vardır. Kanunun çıkarıldığı dönemin siyasal yapısı dikkate alındığında, öncesi ve sonrasındaki gelişmeler Türkiye’nin demokratikleşme sürecinde, önemli kırılmalara yol açmış, siyasal yönetim anlayışı, muhalefetsiz bir tek parti iktidarına dönüşmüştür. Takrir-i Sükun Kanununa tarihsel açıdan bakıldığında farklı yaklaşımların ortaya çıktığı görülmektedir. Bu yaklaşımlar genel itibariyle, ideolojik bir bakış açısını yansıtmaktadır. Çalışma ideolojik yaklaşımlardan kaçınılarak, Takrir-i Sükun Kanunu’nun demokrasi tarihimizdeki etkileri ve dönemin siyasal anlayışını ortaya koymayı amaçlamaktadır.
In the history of Turkish democracy, Law On The Maintenance Of Order owns a distinguished place. When considered the political nature of the period in whichthe law was enacted, the developments before and after this law in the democratization process in Turkey, have led to major breaks, political management approach has turned into a one-party rule without opposition. When viewed from a historical perspective on Law On The Maintenance Of Order ,different approaches seem emerge. These approaches, in general terms, reflect the ideological perspective. Avoiding from the ideological approaches, the present study attempts to unearth the influnces of Law On The Maintenance Of Order over the history of democracy and the politcal understanding of theera.

Anahtar Kelimeler:

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Şeyh Sait İsyanı, İstiklal Mahkemeleri, Takrîr-i Sükûn Kanunu
Progressive Republican Party, Sheikh Said Rebellion, Independence Courts, Law On The Maintenance Of Order

Referanslar

  • a. TBMM Zabıt Cerideleri
  • b. Resmi Ceride
  • Cumhuriyet
  • İkdam
  • Tevhid-İ Efkar
  • Vatan
  • Ahmad, Feroz, (2005), Modern Türkiye’nin Oluşumu, (çev. Yavuz Alagon), Kaynak Yayınları, İstanbul.
  • Akşin, Sina, (2001), Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi, İmaj Yayıncılık, Ankara.
  • Akyol, Taha, (2012), Atatürk’ün İhtilal Hukuku, Doğan Kitap, İstanbul,
  • ATASE, (1972), Türkiye Cumhuriyeti’nde Ayaklanmalar, Ankara.
  • Atatürk, Kemal, (2006), Nutuk (Yay. Haz, Zeynep Korkmaz) 1919-1927,Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
  • Aybars, Ergün, (1998), İstiklal Mahkemeleri, Milliyet Yayınları, İstanbul.
  • Aydemir, Şevket Süreyya, (2001), Tek Adam, III. Cilt, Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Çavdar, Tevfik,(1999), Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1839-1950, İmge Kitabevi, Ankara.
  • Goloğlu, Mahmut, (20069, Devrimler ve Tepkileri(1924-1930), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2006.
  • Göldaş, İsmail, (1997), Takrîr-i Sükûn Görüşmeleri, Belge Yayınları, İstanbul.
  • Güz, Nurettin, (1991), Türkiye’de Basın-İktidar İlişkileri (1920-1927 ), Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara.
  • İnönü,İsmet, (2006),Hatıralar, Bilgi Yayınevi, Ankara.
  • İsmet İnönü’nün Tbmm’deki Konuşmaları 1920-1973, Birinci Cilt (1920-1938), TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara 1992.
  • Kandemir, (1955), Feridun, İzmir Suikastının İç Yüzü, C. I, İstanbul.
  • Karal, Enver Ziya, (1945), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, 1919-1944, İstanbul.
  • Kinross, Lord, (1994), Atatürk: Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Altın Kitaplar, İstanbul.
  • Köker, Levent, (2000), Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Kutlu, Hakan, (2007), “Şark İstiklal Mahkemesinde 1925-1927 Döneminde Takrîr-i Sükûn Kanununun Uygulaması”, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dili, Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
  • Kürkçüoğlu, Ömer, (2006), Mondros’tan Musul’a Türk-İngiliz İlişkileri, İmaj Yayınevi, Ankara.
  • Lewis, Bernard, (1991), Modern Türkiye’nin Doğuşu (çev. Metin Kıratlı), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Mumcu, Ahmet, (1996), Türk Devriminin Temelleri ve Gelişimi, İnkılap Kitabevi Yayınları,İstanbul.
  • Okyar, Fethi,(1980), Üç Devirde Bir Adam, (Haz. Cemal Kutay, Tercüman Yayınları, İstanbul.
  • Öke, Mim Kemal, (2005), Hilafet Hareketleri, 3. Baskı, İrfan Yayınları, İstanbul.
  • Örgeevren, Ahmet Süreyya, (2002), Şeyh Sait İsyanı ve Şark İstiklal Mahkemesi, Temel Yayınları, İstanbul.
  • Öz, Esat, (1992), Türkiye’de Tek Parti Yönetimi ve Siyasal Katılım, Gündoğan Yayınları, Ankara.
  • Özoğlu, Hakan, (2011), Cumhuriyet’in Kuruluşunda İktidar Kavgası, (Çev. Zuhal Bilgin), Kitap Yayınevi, İstanbul.
  • Soyak , Hasan Rıza, (2008), Atatürk’ten Anılar, 5. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Toker, Metin, (1968), Şeyh Sait ve İsyanı, Akis Yayınları, Ankara.
  • Tunaya, (1952), Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasi Partiler, 1859-1952, Doğan Kardeş Yayınları, İstanbul.
  • Tunçay, Mete, (1992), Türkiye Cumhuriyet’inde Tek Parti Yönetimi’nin Kurulması(1923-1931), Cem Yayınevi, İstanbul.
  • Yalçın, Durmuş ve Diğerleri (Komisyon), (2004), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, C. II, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
  • Yalman, Ahmet Emin, (1970), Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, C. III. , Rey Yayınları, İstanbul.
  • Yetkin, Çetin, (1983), Türkiye’de Tek Parti Yönetimi, Altın Kitaplar, İstanbul.
  • Yök Komisyon, (1997), Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi(Atatürkçülük), YÖK Yayınları, Ankara.
  • Zürcher, Erik Jan, (2003), Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924-1925), İletişim Yayınları, İstanbul.

Lisans