e-ISSN: 2148-8134
p-ISSN: 2148-5631
Başlangıç: 2014
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı

Araştırma

İz el-Hanefî’nin ed-Dürerü’l-Mensûre Adlı Eserinin Tahkik ve İncelenmesi رسالة الدرر المنثورة لعز الحنفي: دراسة و تحقيق Iz al-Hanafi’s Work al-Durar al-Mansurah: Study and Critical Edition

Mehterhan Furkani Aksaray Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, İslam Hukuku Anabilim Dalı 0000-0002-4415-7830

DOI:

10.30523/mutefekkir.375169

Nasıl Atıf Yapılır

Furkani, Mehterhan . "İz el-Hanefî’nin ed-Dürerü’l-Mensûre Adlı Eserinin Tahkik ve İncelenmesi". . Mütefekkir 4/8 (2017), 407-441. https://doi.org/10.30523/mutefekkir.375169

Zotero Mendeley EN EndNote

Öz

Bu çalışma, İzzettin Muhmmed b. Mehmed el-Amasî (ö. 8. asır) tarafından kaleme alınan, fakat yanlışlıkla, ilmi yönü de bulunan ancak siyasi bir şahsıyet olan ve 20 yılı aşkın bir sürede Amasya emirliğini yapmış olan Şadgeldi Paşa’ya nispet edilen ed-Dürerü’l-Mensûre adlı eserin tahkik ve incelenmesini kapsamaktadır. Bu risalede müellif, temizlik ve namaz ile ilgili fıkıh âlimleri arasındaki ihtilaflı meseleleri toplayıp değerlendirmekte ve tercihlerde bulunmaktadır. Söz konusu risalenin toplam 7 nüshasını Türkiye’de bulunan farklı yazmalar kütüphanesinden elde ettik, bunlara ilaveten biri Cidde’de diğeri Kahire’de olmak üzere iki nüshanın daha var olduğunu öğrendik; ancak söz konusu iki nüshayı elde edemedik. Ayrıca bir nüshanın daha aynı adla kayıtlı olup aynı müellife yanlışlıkla nispet edildiğinini tespit ettik.
Bu makalede ed-Dürerü’l-mensûre adlı risalenin Şadgeldi Paşa’ya nispetindeki hata, risalenin asıl müellifi açıklanmakta, risalenin nüshaları ve bulunduğu yerler hakkında bilgi verilmekte, örnek olarak risalede yer alan bazı garip meselelere de yer verilmekte ve risalenin üç nüshası esas alınarak metni tahkik edilmektedir.

يشتمل هذا البحث، تحقيق ودراسة لرسالة "الدرر المنثورة" لعز الدين محمد بن محمد الموسوم بعز الحنفي (المتوفى: في القرن الثامن الهجري) التي نسبت خطأ إلى شاد كلدي باشا الذي كان أمير بلدة آماسيا لمدة أكثر من عشرين سنة. هذه الرسالة تحتوي بمسائل غريبة مختلف فيها بين الفقهاء متعلقة بكتاب الطهارة و الصلاة. المؤلف (رحمه الله) جمع مسائل مختلفة متعلقة بهذين البابين ، وذكر أقوال العلماء فيها، و ذكر أيضا ،ما هو الراجح عنده من القول. حصلنا على سبع نسخ منها من مكتبات مختلفة للمخطوطات في تركيا، وإطلعنا أيضا على نسخة موجودة في جدة و نسخة في القاهرة -كما ستأتي تفاصيلهما-ولكن لم نستطع الحصول علهيما. ووجدنا أيضا نسخة خطية أخرى بهذا الاسم نسبت الى نفس المؤلف ولكن رأينا بعد الدراسة أن هذه النسبة أيضا خطأ. درسنا هنا نسبة الرسالة المذكورة الى شاد كلدي باشا مع أدلة خطأ نسبتها اليه وذكرنا من هو مؤلف الرسالة. وذكرنا أيضا تفاصيل نسخ هذه الرسالة مع مواقع وجودها و نموذجا لبعض المسائل الغريبة الموجودة في الرسالة على وجه الإختصار. وأخيرا قمنا بتحقيق متن الرسالة المذكورة على أساس ثلاث نسخ منها..(salat)

The subject of this paper is, the study and critical edition of the work of Izz ad-Din Muhammed b. Mahmed Al-Amasî (d. 8.C.), which entitled al-Durar al-mansurah and registered in some manuscript library and history books by mistake as a work of Haji Shadgeldi Pasha; who was amir of Amasya city over 20 years between 1359-1381. The author gathered some subject related to the taharat (cleaning) and salat (prayer) which are object at issue between scholars of fiqh. We found and got seven manuscripts of this work in Turkey manuscript libraries and we also determined its one manuscript in Jiddah and the other in Cairo but we could not get them. We determined there is an other manuscript by the same name which has been attributed to the same author by mistake, but in the real it is not belonging to him.

We have discussed in this paper the author of this manuscript and explained its places in the manuscripts libraries and have give some short information about author and contents of his work. In the end we edited the manuscript of this work based on its three copies.

Anahtar Kelimeler:

ed-Dürerü’l-Mensûre, Şadgeldi Paşa, İz el-Hanefî, Tahkik ve İnceleme, Temizlik ve Namaz
الدرر المنثورة, عز الحنفي, شاد كلدي باشا،, تحقيق, الطهارة والصلاة
Al-Durar al-Mansurah, Shadgeldi Pasha, Iz Al-Hanafi, Critical Edition, Taharat and Salat

Referanslar

  • إبن أبي شيبة، عبد الله بن محمد بن إبراهيم بن عثمان، المصنف في الأحاديث والآثار، تحقيق: كمال يوسف الحوت، مكتبة الرشد، رياض ١٤٠٩.
  • ابن ماجة، أبو عبد الله محمد بن يزيد القزويني، سنن ابن ماجة، تحقيق: شعيب الأرنؤوط والآخرون، دار الرسالة العالمية ١٤٣٠هـ- ٢٠٠٩م.
  • أبو داود، سليمان بن أشعث السجستاني، سنن أبي داود، تحقيق: شعيب الأرنؤوط، محمد كامل قره بللي، دار الرسالة العالمية ١٤٣٠هـ-٢٠٠٩م.
  • أحمد بن حنبل، أبو عبد الله أحمد بن محمد الشيباني، المسند، تحقيق: شعيب الأرنؤوط عادل مرشد وآخرون، مؤسسة الرسالة ١٤٢١ه/٢٠٠١م.
  • بخاري، محمد بن إسماعيل، الأدب المفرد، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، دار البشائر الإسلامية، بيروت ١٤٠٩هـ/١٩٨٩م.
  • بخاري، محمد بن إسماعيل، صحيح البخاري، تحقيق: محمد زهير بن ناصر الناصر، دار طوق النجاة، ١٤٢٢هـ.
  • برسوي محمد طاهر، عثمانلي مؤلفلرى، مطبعة عامرة، إستانبول ١٣٣٣.
  • بغدادي، إسماعيل بن محمد أمين بن مير سليم، هدية العارفين أسماء المؤلفين وآثار المصنفين، إستانبول: مطبعة وكالة المعارف، إستانبول ١٩٥١.
  • حاجي خليفة، مصطفى بن عبد الله القسطنطيني، كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون، مكتبة المثنى، بغداد ١٩٤١.
  • ترمذي، محمد ين عيسى، سنن الترمذي، تحقيق: بشار عواد معروف، دار الغرب الإسلامي، بيروت ١٩٩٨م.
  • حاكم، محمد بن عبد الله، المستدرك على الصحيحين، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، دار الكتب العلمية، بيروت ١٤١١ه/١٩٩٠م.
  • دار قطني، أبو الحسن علي بن عمر بن أحمد، سنن الدار قطني، تحقيق: شعيب الأرنؤوط وغيره، مؤسسة الرسالة، بيروت ١٤٢٤ه/٢٠٠٤م.
  • سرخسي، محمد بن أحمد، المبسوط، دار المعرفة ت-ن، بيروت ١٤١٤ه/١٩٩٣م.
  • الشافعي، محد بن إدريس، المسند، دار الكتب العلمية، بيروت ١٤٠٠.
  • طبراني، سليمان بن أحمد بن أيوب، المعجم الكبير، تحقيق: حمدي بن عبد المجيد السلفي، مكتبة ابن تيمية، قاهرة بدون تاريخ.
  • الفهرس الشامل للتراث العربي الإسلامي المخطوط، الفقه وأصوله، المجمع الملكي لبحوث الحضارة الإسلامية، عمان ١٤٢٠/١٩٩٩.
  • ماوردي، أبو الحسن علي بن محمد بن محمد، الأحكام السلطانية، دارالحديث، قاهرة بدون تاريخ.
  • مسلم بن الحجاج أبو الحسن القشيري النيسابوري، صحيح مسلم، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، دار إحياء التراث العربي، بيروت بدون تاريخ.
  • Hüseyin Hüsameddin, Amasya Tarihi, I-V, İstanbul 1330-32-1927.
  • Olcay, Osman Fevzi, Amasya Şehri, sad. Harun Küçük - Kurtuluş Altunbaş, Amasya Belediyesi, Kültür Yayınevi, Amasya 2010.
  • Ankara Milli Kütüphanesi, Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu, nu: 2748.
  • Ankara Milli Kütüphanesi, Adana İl Halk Kütüphanesi koleksiyonu nu: 466.
  • Ankara Milli Kütüphanesi, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, nu: 1/7491.
  • İstanbul Millet Kütüphanesi, Ali Emiri koleksiyonu, nu: 603/1
  • İstanbul Millet Kütüphanesi, Ali Emiri koleksiyonu, nu: 603/2.
  • İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi, Antalya Tekkelioğlu İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu, nu: 33/2.
  • Konya Bölge Eserler Kütüphanesi, Konya İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu, nu: 19672.
  • Konya Bölge Eserler Kütüphanesi, Konya İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu, nu: 3827

Lisans